Građani severa Kosova uglavnom nezadovoljni kvalitetom života

Kako građani na severu Kosova ocenjuju kvalitet života u svojim opštinama, kvalitet javnih usluga i infrastrukture, trenutnu ekonomsku situaciju, i kakva je struktura zaposlenosti? Ovo su neka od pitanja koja su obuhvaćena istraživanjem koje je Institut za teritorijalni ekonomski razvoj - InTER sproveo u opštinama na severu Kosova.

Rezultati istraživanja pokazuju da 46% građana na severu Kosova negativno ocenjuje kvalitet života u svojim opštinama. Na osnovu stavova građana, najlošije se živi u opštini Leposavić gde 69% njih ocenjuje da nije zadovoljno kvalitetom života. Nasuprot tome, 76% građana opštine Zubin Potok zadovoljno je kvalitetom života u svojoj sredini.

Kao glavne probleme, građani na severu Kosova ističu nezaposlenost i vodosnabdevanje, ali i bezbednosnu i političku situaciju, visoku stopu kriminala, korupciju, narkomaniju i nepropisno odlaganje smeća. U oblasti infrastrukture najviše nezadovoljstva izaziva kvalitet i dostupnost parking prostora, kvalitet vodosnabdevanja, loša kanalizaciona i putna mreža, dok su najbolje ocenjena telekomunikaciona mreža i poštanski saobraćaj.

Kada je reč o kvalitetu rada institucija i pružanja javih usluga, građani su najviše zadovoljni radom institucija za brigu o deci u predškolskom uzrastu (obdaništa, vrtići), osnovnim i srednjim školama, a najmanje radom pravosuđa i policije. Pojedinačno po opštinama, građani Zubinog Potoka iskazali su veće zadovoljstvo radom institucija od građana ostalih opština. Naročito se ističe veće zadovoljstvo kulturnim i sportskim sadržajima u ovoj opštini u odnosu na ostale.

Ispitanici smatraju da bi otvaranje novih radnih mesta značajno unapredilo kvalitet života, a takođe, uticalo bi i na manji stepen kriminala, korupcije i narkomanije, kao i na veću bezbednost i slobodu kretanja. Interesantno je istaći da su građani Severne Mitrovice na ovo pitanje dali veći prioritet boljoj bezbednosti, slobodi kretanja i suzbijanju stope kriminaliteta u odnosu na otvaranje novih radnih mesta.

Drugi deo istraživanja bavio se stanjem radne snage u opštinama na severu Kosova na osnovu metodologije Međunarodne organizacije rada. Istraživanje je pokazalo da među zaposlenima dominiraju oni sa punim radnim vremenom (74%), a među njima oni iz starosne grupe od 35 do 44 godina starosti.

Najviše stalno zaposlenih je u javnom sektoru (67%), neuporedivo više od onih u privatnom sektoru (29%). Gledano po opštinama, najviše zaposlenih u javnom sektoru je u Zvečanu (86%) i Zubinom Potoku (81%), a najmanje u Severnoj Mitrovici (52%). U Severnoj Mitrovici značajan procenat zaposlenih radi u ne-vladinim organizacijama (10%). Najveći procenat zaposlenih u privatnom sektoru (uključujući i poljoprivredu) je u opštini Leposavić, i to 42%. Građani su uglavnom zaposleni na teritoriji svoje opštine, sa izuzetkom opštine Zvečan gde 27% zaposlenih radi na teritoriji opštine Severna Mitrovica.

Prema InTER-ovom istraživanju građani severa Kosova nisu zainteresovani za rad na dodatnim poslovima, samo 13% njih obavlja honorarne aktivnosti u odnosu na redovan posao. Među dodatnim poslovima izdvaja se rad u poljoprivredi.

Kada je reč o visini zarade, najviše zaposlenih (46%) ima mesečna primanja između 20.000 i 40.000 dinara. Mesečnu zaradu između 40.000 i 60.000 dinara ostvarilo je 30% zaposlenih, dok je svega 1% onih čija mesečna zarada prelazi 110.000 dinara. Značajan broj zaposlenih (9%) ima primanja manja od 20.000 dinara.

Kao razlog svoje nezaposlenosti, ispitanici te kategorije najviše navode penzionisanje, nedostatak radnih mesta, nedovoljan nivo obrazovanja, zdravstevno stanje i dr. Među njima je svega 16.7% onih koji su u prethodnom periodu pokušavali da pronađu posao, ili da pokrenu sopstveni biznis. U traženju posla najčešće su se odlučivali na direktno kontaktiranje poslodavca, zatim preko Zavoda za zapošljavanje i posredstvom prijatelja, rođaka.

Ispitanici su se izjasnili da im je najzanimljiviji rad u javnom sektoru (79%), dok je značajno manje interesovanja za rad u privatnom (12%) i ne-vladinom sektoru (5%). Gledano po godinama, rad u privatnom i ne-vladinom sektoru je primetno atraktivniji mlađim generacijama (starosnom kohortu 15-24 ili 25-34) nego starijim. Među ispitanicima najviše je onih (44%) koji bi pristali da rade za mesečni iznos između 40.000 i 60.000 dinara.

Istraživanje je sprovedeno sredinom 2018. godine na teritoriji četiri opštine na severu Kosova (Leposavić, Severna Mitrovica, Zubin Potok i Zvečan) na uzorku od 598 ispitanika, pri čemu je interval poverenja 95% a statistička greška ±4%.